NAUKA CZYTANIA I PISANIA
Teksty do czytania
Przykłady ćwiczeń z zakresu słuchu fonematycznego
a) analiza zdań:
Zabawy:
- Zabawa z paskami papieru: przygotowujemy dla dziecka paski papieru. Każdy pasek to zdanie wymyślone przez dorosłego. Zadaniem dziecka jest pocięcie paska na tyle części, ile wyrazów ma zdanie. Zabawę można „odwrócić”- to dziecko wymyśla zdania i kontroluje poprawność wykonania zadania przez dorosłego. (mile widziane „pomyłki”- niezmiennie cieszą dzieci)
- Zabawa z klaskaniem: dziecko klaszcze w ręce, uda tyle razy, ile wyrazów jest w zdaniu. Można też odwrotnie- dziecko wymyśla zdanie, które ma tyle wyrazów ile razy klaśniemy. Ta zabawa jest dobra podczas jazdy samochodem.
b) analiza i synteza sylabowa wyrazów:
Zabawy:
- Śpiewanie prostych piosenek, z wyróżnianiem sylab, np. pa-nie Ja-nie, pa-nie Ja-nie...,w następnym etapie wypowiadamy tekst piosenki bez melodii, podobnie jednak wydzielając sylaby;
- Dzielenie wyrazów na sylaby, rozpoczynamy od wyrazów znanych dziecku, krótkich, np. ma-ma, ta-ta, la-la, O-la;
- Wydzielanie sylab w wyrazach trudniejszych, o bardziej skomplikowanej strukturze, np. lam-pa, ko-tek;
- Dzielenie wyrazów na sylaby z jednoczesnym układaniem klocków lub klaskaniem w dłonie;
- Łączenie wyrazów z sylab, np. podajemy dziecku dwie sylaby, a jego zadaniem jest odgadnięcie jaki to wyraz: ma-ma, To-mek, wo-da, ka-pu-sta, o-ku-la-ry;
- Zabawa w kończenie wyrazów: podajemy dziecku obrazki, a następnie wypowiadamy pierwszą sylabę, dziecko dopowiada brakującą sylabę i pokazuje właściwy obrazek;
- Zabawa w imiona, wypowiadanie imion na podaną przez dorosłego sylabę;
- Rozpoznawanie miejsca określonej sylaby w wyrazie, np. kładziemy przed dzieckiem zbiór obrazków, wśród nich są nazwy, w których występuje sylaba „ma”, dziecko sprawdza, w jakim miejscu występuje ta sylaba: na początku, na końcu czy w środku,
i odpowiednio je segreguje;
c) analiza i synteza głoskowa wyrazów:
Zabawy:
- Powiedz jaką głoskę słyszysz na początku wyrazu (wybieramy wyrazy rozpoczynające się samogłoską: a, e, i, o, u). Po opanowaniu tej umiejętności wybieramy wyrazy rozpoczynające się na spółgłoski.
- Powiedz jaką głoskę słyszysz na końcu wyrazu (wyrazy kończące się na spółgłoskę a potem na samogłoskę)
- Powiedz co słyszysz w środku wyrazu. Wybieramy wyrazy trzy głoskowe np.: las , pas, nos, los, Ala, dom.
- Powiedz jakie głoski słyszysz w sylabie
- Jakie głoski słyszysz w wyrazie np.: woda, wilk, brama, lalka, topola
- Zamiana. Dorosły mówi: zamienię swój obrazek na taki, którego nazwa zaczyna się (kończy) głoską „a”. Po otrzymaniu obrazka ponawia swoją propozycję zmieniając głoskę.
- Koniec-początek. Obok dziecka trzymającego jakiś obrazek może stanąć takie, które ma obrazek o nazwie zaczynającej się taką głoską, jaką kończy się nazwa pierwszego obrazka, np. sklep – piłka – autobus – sanki – igloo – ogórek - kogut itd.
- Wyjeżdżamy na wycieczkę. Pakujemy plecaki. Dziecko wymyśla, co zabierze ze sobą. Do plecaka mogą trafić tylko te rzeczy, których nazwy odpowiadają warunkowi podanemu przez dorosłego, np. kończą się głoską r.
- Zabawa: co to jest? Podajemy dziecku dowolny wyraz, w postaci analitycznej (czyli głoskujemy, np. d-o-m, l-a-s, l-i-s, t-a-t-a, m-a-p-a... ), zadaniem dziecka jest wypowiedzenie wyrazu w całości (dom, las, lis, tata, mapa)- dokonanie syntezy;
- Ćwiczenia w formie poleceń. Celem tych ćwiczeń jest wywołanie szybkiej reakcji dziecka na postawione zadanie dotyczące budowy dźwiękowej wyrazu.
- 1) Wskaż obrazek (przedmiot w otoczeniu), w którego nazwie słyszysz np. głoskę „U”
2) Powiedz wyraz, w którym słyszysz głoskę „U”
3) Wskaż obrazek (przedmiot w otoczeniu), w którego nazwie np. na końcu (na początku) słyszysz głoskę „R”
4) Powiedz wyraz, w którym np. na początku (na końcu) słyszysz głoskę „A”
5) Wskaż obrazek lub przedmiot, którego nazwa kończy się taką samą głoską jak wyraz tablica.
6) Powiedz wyraz, który zaczyna się taką głoską jak wyraz zegar.
7) Wskaż przedmiot, którego nazwa zaczyna się taką głoską, jak nazwa tego obrazka (dorosły pokazuje dowolny obrazek).
8) Powiedz wyraz, który zaczyna się taką głoską, jaką kończy się wyraz np. lalka.