Do pobrania:

Roznicowanie_R-L(1).doc

ĆWICZENIA DO UTRWALANIA GŁOSEK [L] i [R]

Ćwiczenia na pionizację języka:

1. Huśtawka - przy otwartej buzi podnosić i opuszczać czubek języka. Nie może on wysuwać się przed zęby
2. Świnka - mlaskać
3. Konik stuka kopytkami  - kląskać
4. Glonojad - przyssać czubek języka do podniebienia tuż za zębami – przy otwartej buzi
5. Wiewiórka maluje sufit - oblizywać podniebienie czubkiem języka ( pędzlem ) przy otwartej buzi
6. Biedronka lub muchomor - „malować” czubkiem języka kropki na podniebieniu – przy otwartej buzi
7. Dzięcioł - „stukać” czubkiem języka w podniebienie tuż za zębami – przy otwartej buzi
8. Zlizywać z wałka dziąsłowego ( górka za górnymi zębami ) nutellę, miód, dżem lub serek (czubkiem języka przy otwartej buzi )
9. Trzymać między wałkiem dziąsłowym a czubkiem języka drażetkę, rodzynkę, kawałek chleba, wafelka, ciastka lub parówki przy otwartej buzi. Kto dłużej utrzyma?
10. Przykleić do wałka dziąsłowego kawałeczek opłatka lub chrupka. Odklejać czubkiem języka przy otwartej buzi
11. Trzymając czubek języka „ przyklejony” do podniebienia tuż za zębami otwierać i zamykać buzię
12. Nauka unoszenia języka za górne zęby (kilkanaście razy dziennie, przed  lustrem).
13. Dotykamy palcem lub zimną łyżeczką podniebienia tuż za górnymi zębami, nazywając je zaczarowanym miejscem, parkingiem itp. w którym język (krasnoludek, samochód) powinien przebywać, gdy mamy zamkniętą buzię. 
14. Przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków halls (z wgłębieniem w środku) itp.
15. Zlizywanie nutelli, mleka w proszku itp. z podniebienia przy szeroko otwartych ustach.
16. Konik jedzie na przejażdżkę - naśladuj konika stukając czubkiem języka o podniebienie, wydając przy tym charakterystyczny odgłos kląskania.
17. Winda - otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą - raz do góry, raz do dołu.
18. Karuzela - dzieci bardzo lubią kręcić się w koło, twój język także. Włóż język między wargi a dziąsła i zakręć nim raz w prawą, raz w lewą stronę.
19. Chomik - wypycha policzki jedzeniem, a ty pokaż jak można wypchnąć policzki językiem, raz z prawej raz z lewej strony.
20. Malarz - maluje sufit dużym pędzlem. Pomaluj pędzlem (językiem) swoje podniebienie, zaczynając od zębów w stronę gardła.
21. Młotek - wbijamy gwoździe w ścianę. Spróbuj zamienić język w młotek i uderzaj o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa.
22. Żyrafa - ma długą szyję, wyciąga mocno szyję do góry. Otwórz szeroko usta i spróbuj wyciągnąć język do góry, najdalej jak potrafisz. 
23. Słoń - ma długą trąbę i potrafi nią wszędzie dosięgnąć. Ciekawe czy potrafisz dosięgnąć językiem do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony.
24. Mówimy do dziecka: Połóż język w zaczarowanym miejscu, zaparkuj w garażu (za górnymi zębami). Trzymaj go tam przez cały czas, zamknij zęby, uśmiechnij się szeroko i połknij ślinę.

https://www.youtube.com/watch?v=XgyU4dfXMHQ 

https://www.youtube.com/watch?v=eGLDIQZSGfQ

GŁOSKA [R]

ĆWICZENIA DO WYWOŁANIA GŁOSKI "R"

https://wordwall.net/pl/resource/1064796/logopedia/%c4%87wiczenia-przygotowuj%c4%85ce-do-wywo%c5%82ania-r-

https://www.logopestka.pl/logopszczoly-czyli-zabawy-logopedyczne-z-pszczolami-i-gloska-r-i-nie-tylko-cwiczenia-analizy-i-syntezy-wzrokowo-sluchowej/

Ćwiczenia usprawniające aparat artykulacyjny w kierunku wywołania głoski r

Ćwiczenia warg:
 

1. Nadymać policzki przy zwartych wargach
   2. Puszczać bańki mydlane,
   3. Nadymać policzki z uwolnieniem nagromadzonego w jamie ustnej powietrza,
   4. Nadymać policzki na zmianę lewy i prawy, przesuwać powietrze z jednej strony jamy ustnej do drugiej przy zwartych wargach,
   5. Wciągać policzki do jamy ustnej,
   6. Przy zaciśniętych zębach zwierać i rozwierać usta,
   7. Zaokrąglać i spłaszczać wargi przy zwartych szczękach; przy zaokrągleniu wargi wysuwają się do przodu i całkowicie zwierają, przy spłaszczeniu wargi ściśle przylegają do łuków zębowych, zęby dolne i górne powinny być widoczne,
   8. Cmokać przy dowolnym układzie warg,
   9. Wymawiać samogłoski ustne z przesadną artykulacją:
   a - i - o- e - u - y ; a - i- a- i; u- a-u,
   10. Wymawiać samogłoski przy zwartych szczękach
   11. Dmuchać na płomień świecy, skrawki papieru, watkę przy różnym układzie warg,
   12. Naśladować parskanie konia,
   13. Naśladować warkot motoru,
   - cofanie kątów ust i obciążanie zębów, następnie wypinanie warg do przodu, układając je w "dziób" (jak przy wymowie "y" - "u")
   -cofanie kątów ust i ukazywanie zębów przez zaokrąglenie warg (jak przy wymowie "o")
   -podnoszenie i opuszczanie dolnej wargi;
   - podciąganie obu zwartych warg do góry i w dół - na przemian;
   - cofanie lewego i prawego kąta ust - na przemian;
   - cofanie lewego i prawego kąta ust - na przemian;
   - cofanie obu kątów ust równocześnie;
   - oblizywanie wargą wargi (górną i dolną na przemian);
   - dotykanie górnymi siekaczami dolnej wargi, a dolnym górnej - na przemian;
   - przytrzymywanie siekaczami raz górnej wargi, raz dolnej z równoczesnym poruszaniem wargą wolną;
   - nakładanie warg i poruszanie nimi naśladując królika;
    
2. Masaż warg
   Masaż warg przeprowadzamy przy zwartych siekaczach ruchem okrężnym następnie w dół i w górę używając palca.
    
3. Ćwiczenia języka:
   - wysuwanie języka do przodu;
   - dotykanie końcem języka nosa i podbródka - na przemian; (w miarę możliwości)
   - dotykanie czubkiem języka kącików ust;
   - dotykanie językiem górnych zębów z wewnątrz i z zewnątrz;
   - oblizywanie językiem zębów ruchem okrężnym przy zwartych wargach;
   - lizanie podniebienia przy otwartych ustach;
   - unoszenie szerokiego języka na górną wargę;
   - unoszenie szerokiego języka na górne zęby;
   - cofanie szerokiego języka wzdłuż podniebienia;
   - kląskanie językiem, mlaskanie;
   - naśladowanie ssania cukierka czubkiem języka;
   - wymawiać tttt najpierw wolno, potem coraz szybciej przy szeroko otwartych ustach,
   - wymawiać dddd najpierw wolno, potem coraz szybciej przy szeroko otwartych ustach,
   -szybko wymawiać llll..
   - szybko wymawiać sylaby la, lo, le, le.......
   - szybko wymawiać naprzemiennie głsoki l,n lnlnln...
   - szybko naprzemiennie wymawiać głoski t,d,n
   - śpiewać najpierw lalala....., lelelele......., lolololo........ następnie lala, lata, lada; powtarzać ten materiał podstawiając kolejno samogłoski e,o,u
   - zdmuchiwać skrawek papieru umieszczony na czubku języka;
   - szeroko rozciągnięty język wysuwać, a następnie cofać do jamy ustnej; język powinien być tak szeroki, aby jego brzegi dotykały zębów trzonowych,
   - Naśladowanie jadącego roweru wrrr,wrrr jadącego pociągu tede - tede, tede- tede.
   - Szybkie wymawianie przy szeroko otwartych ustach głosek:
   ttt ddd tdtdtd
   tdutdutdutdu
   tedo tedo
   tedu tedu
   adda atta
   oddo Otto
   uddu uttu
   ududu ududu
   ododo ododo
   edo edo edo
   ety ety ety
   ddo tdo
   ddu tdu
   dda tda
   ddy
   tdy
   dde tde
   powtarzanie
   hopla hop, hopla hop
   patataj, patataj
   lelum polelum, lelum polelum
    
4. Masaż języka
   Wykonujemy go poprzez wysuwanie i wsuwanie języka między lekko rozwarte zęby lub wykonujemy masaż języka szpatułką czy trzonkiem łyżeczki.
    
5. Ćwiczenia dolnej szczęki:
   - swobodne opuszczanie w dół i podnoszenie dolnej szczęki (język płaski, w bezruchu).

Ćwiczenia przygotowujące do uzyskania poprawnej realizacji głoski [r]:

Poniższe ćwiczenia rodzic wykonuje razem z dzieckiem codziennie i starannie przed lustrem (min. 1x dziennie):

1. Unoszenie języka (może być to język wąski – tak jest na początku ćwiczeń, a z czasem w miarę intensywności ćwiczeń należy starać się unosić szeroki język) do wałka dziąsłowego (zgrubienie znajdujące się tuż za górnymi zębami) i utrzymywanie go jak najdłużej w pozycji pionowej;
2. Unoszenie szerokiego języka do góry i utrzymywanie go tzw. „Kobra”;
3. Przesuwanie szerokiego języka od strony gardła poprzez podniebienie miękkie i twarde do zębów z jednoczesnym wymawianiem dźwięku [ra] (oczywiście na początku nie będzie to czysty dźwięk). Ćwiczenie to można jednocześnie wesprzeć gestem ręki, aby nadać kierunek przesuwania języka.
4. Szybkie i ciągłe wymawianie dziąsłowego[t t t t t t t t t t t]
5. Szybkie i ciągłe wymawianie dziąsłowego [d d d d d d d d ]
6. Szybkie i ciągłe wymawianie dziąsłowego [n n n n n n n n ]
7. Szybkie i ciągłe wymawianie dziąsłowego [td td td td td td]
8. Szybkie i ciągłe wymawianie dziąsłowego [tt tt tt tt tt tt tt]
9. Szybkie i ciągłe wymawianie dziąsłowego [dd dd dd dd dd]
10. Szybkie i ciągłe wymawianie dziąsłowego [nn nn nn nn nn]
11. Szybkie i ciągłe wymawianie dziąsłowego [dn dn dn dn dn]
12. Szybkie i ciągłe wymawianie dziąsłowego [tdn tdn tdn tdn]
13. Szybkie i ciągłe wymawianie dziąsłowego [td td tdn td td tdn]
14. Szybkie i ciągłe wymawianie [tda tdo tdu tde tdy; bda bdo bdu bde bdy; gda gdo gdu gde gdy; wda wdo wdu wde wdy]
15. Szybkie i ciągłe wymawianie [bdra, bdro, bdru, bdre, bdry]
16. Powtarzanie [te de we] tak, by skracać samogłoskę [e] tzn. wymawiać ją szybko.
17. Próby mocnego wymawiania [tr] [dr]
18. Zabawa w ptaszki: dziecko kładzie maleńki skrawek papieru na czubek języka i dmucha go tak, aby papierek (tj. ptaszek) sfrunął. Ćwiczenie należy powtarzać wielokrotnie ponieważ w trakcie jego wykonywania czubek języka drga identycznie jak podczas artykulacji głoski [r]

Te ćwiczenia powinny przynieść pierwszy efekt w postaci drgania koniuszka języka.

TR-

zielona trawa

szczęśliwy traf

leśny trakt

silny tragarz

traktat pokojowy

nowe trampki

wygodne trampki

duży trapez

długa trasa

niesmaczny tran

zwinna traszka

młoda trawka

długi tren

silna trema

długi trening

zdolny trębacz

tresowany pies

miękki trykot

tryskająca woda

słodkie truskawki

dojrzałe truskawki

niebezpieczna trucizna

szybki trucht

tropy zwierząt

ciężki trud

trudna decyzja

trutka na myszy

piękny tron

matczyna troska

słoniowa trąba

mała trąbka

lekkie trociny

zepsuty trabant

duża tratwa

ciemny strych

spis treści

wysoka trybuna

-TR-

smaczna potrawa

duży wiatrak

niebieski atrament

miękka tetra

straż miejska

wielki strach

warzywny stragan

dzielny strażak

wóz strażacki

młodsza siostra

duży kontrabas

otręby zbożowe wytresowany pies

piękne Tatry

kwaśna cytryna

sklepowa witryna

pływające kutry

okienna futryna

mały opatrunek

nowa wiatrówka

zatruta strzała

zielona pietruszka

natka pietruszki

lisek Chytrusek

chytry lis

smaczne cytrusy

szybki struś

struny głosowe

zimny strumyk

cienka struna

strumień wody

deszczowa struga

smaczna wątróbka

centrum miasta

patron szkoły

szybkie metro

ładne lustro

boląca wątroba

piąte piętro

strąki fasoli

lewa strona

wojskowy patrol

katastrofa lotnicza

kowbojskie ostrogi

2 x TR

trudna trasa

trębacz trąbi

trąbka trębacza

treningowe trampki tresowana traszka

trudny trening 

trwała tratwa

truskawki w trawie

trudna droga         

trafiona trójka 

trochę trawy   

trasa tramwajowa

tryskający natrysk

siostra strażaka 

ostrożny strażak

stremowany Piotrek

ostry trening

ostre ostrogi

przestraszony Piotrek

DR-

cienka dratwa

wysoki drapacz

zielona dracena

wysoka drabina

leśny drapieżnik

drażetki owocowe

wysoki drab

wielki drań

wielki dramat

długi drążek

chudy drągal

nowy dres

suche drewno

wodny drenaż

wojskowa drezyna

zimny dreszcz

wygodne drewniaki

drewniany most

piękne Drezno

dryfujący statek

cienki drut

plastikowe druty

mięso drobiowe

weselny drużba

liczna drużyna

leśna dróżka

uważny dróżnik

drukowany tekst

śpiewający drozd

długi drąg

dropsy owocowe

długa droga

kostka drożdży

mały drobiazg

kiełbasa drobiowa

duży drogowskaz

-DR-

duży kwadrat

kwadratowy stół

uliczny hydrant

mała wydra

rzeka Odra

wąskie biodra

puchowa kołdra

ciepła kołdra

eskadra samolotów

kwitnące modraki

tłuste pędraki

mądre dziecko

boląca zadra

łatwy adres

podręczny słownik

szkolny podręcznik

nieznany adresat

miasto Madryt

wysokie cedry

dwie wydry

modny nadruk

długa podróż

dokładny wydruk

cienki andrut

długa wędrówka

metalowe wiadro

wojskowy szwadron

ładna biedronka

mała biedroneczka

czyste uzdrowisko

smaczne podroby

podrobiony podpis

studencki kwadrans

odrobione lekcje

2 x DR

drewniana drabina drobny druk

drobne dropsy

drewniany drogowskaz

drobne drażetki

droga dracena

drobne dreszcze

drogi dres

druh drużynowy

drogocenny drobiazg

drewniany drąg 

drobna biedronka

drobne kwadraciki

dres z nadrukiem

TR +DR

drugie piętro

drewniana futryna

drewniany strych

drewniany wiatrak

drobiowa wątróbka

ostry drut

druga strona

drużyna strażacka

ostra zadra

drobne truskawki

zdrowe truskawki

zdrowa pietruszka

mądra Patrycja